تعریف

کابل‌کشی ساخت‌یافته (به انگلیسی:Structured Cabling)به زیرساخت های کابل‌کشی جهت ایجاد ارتباط میان اجزاء شبکه در محیط یک ساختمان یا یک فضای خاص گفته میشود. در واقع می توان کابل‌کشی ساخت‌یافته را مجموعه ای از اصول و روشهای استاندارد دانست که این مجموعه، خود به زیر مجموعه هایی تقسیم می گردد. منظور از زیر مجموعه، بلوک های قابل کنترلی است که تجهیزات شبکه در هر بلوک، مستقل از تجهیزات موجود در سایر بلوک ها مدیریت و نگهداری می شوند.

اجزاء سیستم کابل‌کشی ساخت‌یافته

به طور کلی، اجزاء کابل‌کشی ساخت‌یافته به پنج قسمت اصلی تقسیم می شود که هر کدام از این قسمت ها، دارای ویژگی ها و استانداردهای مشخص شده ای می باشند. این قسمت ها عبارت اند از:

• نقطه ی علامت گذاری (Demarcation point): منظور از نقطه علامت گذاری، محلی در نزدیکی ساختمان (یا داخل آن) است که کابل‌کشی شرکت مخابرات به پایان رسیده و کابل‌کشی های ارتباطی داخل ساختمان مورد نظر آغاز می گردد. در واقع در این محل تجهیزاتی نصب می گردد که امکان ارتباط میان شبکه ی ایجاد شده در داخل ساختمان و شرکت مخابرات را فراهم می سازد. این ارتباط می تواند از طریق خطوط تلفن، خطوط اجاره ای یا ... باشد.

• اتاق تجهیزات یا ارتباطات (Equipment or Telecommunication Room): منظور از اتاق های تجهیزات یا ارتباطات، به اتاق هایی گفته می شود که محل قرار گیری تجهیزات اصلی شبکه و همچنین تجهیزات مخابراتی می باشد. کلیه اتصالات اصلی در شبکه، در این اتاق ها انجام می گیرد. اغلب به این اتاق ها، اتاق MC یا Main Cross Room نیز گفته می شود.

• کابل‌کشی عمودی (Vertical Cabling): در هر طبقه از ساختمان به اتاقی نیاز است که تجهیزات اصلی مانند سوییچ و ... در آن قرار گیرد و کل کابل های کشیده شده در ساختمان با آن ختم شوند. این اتاق ها که با نام اتاق ER یا Equipment Room نیز شناخته می شوند، پس از اتاق MC مهمترین محل در ساختمان (یا شبکه) می باشند. حال جهت ایجاد ارتباط میان این اطاق ها و اتصال آنها به اتاق MC کابل‌کشی هایی باید انجام پذیرد. با توجه به اینکه این اتاق ا در طبقات مختلفی از ساختمان قرار دارند، کابل ها باید به صورت عمودی در بین طبقات کشیده شوند. این نوع کابل‌کشی، به کابل‌کشی عمودی معروف است و مهمترین قسمت کابل‌کشی در شبکه می باشد.

• کابل‌کشی افقی (Horizontal Cabling): منظور از کابل‌کشی افقی، انجام کابل‌کشی میان تجهیزات داخل اتاق تجهیزات و پریزهای شبکه موجود در اتاق های کاری کاربران می باشد. این کابل‌کشی، از طریق داکت ها ، ترانک و مسیرهایی که بر روی دیوارها و یا در سطح زمین نصب شده اند و همچنین در بعضی موارد از طریق مسیرهایی که از داخل کف کاذب و یا سقف کاذب عبور میکنند انجام می پذیرد.

• محیط کاری (Work Area): محیط کاری، به محوطه یا اتاقی گفته می شود که تجهیزات کاربران پایانی در آن قرار می گیرد. منظور از کاربران پایانی، همان کاربران شبکه می باشند که از طریق وسایل و ماشین های مختلف (مانند کامپیوترهای رومیزی، لپ تاپ، پرینتر، تلفن و ...) با شبکه ارتباط برقرار می نمایند. این اتاق (محیط) محل انجام اتصال میان ماشین های کاربران و پریز های شبکه می باشد.

مزایا

ثبات و پایداری

در یک سیستم کابل‌کشی ساخت‌یافته، به دلیل رعایت استانداردها و اجرای کابل‌کشی بر طبق اصول و روشهای تعیین شده از سوی سازمانهای استانداردسازی شبکه، نیازی به ایجاد تغییرات مداوم در ساختار کابل‌کشی نمی باشد و این امر موجب می شود تا این سیستم ثابت مانده و پایداری آن در طی زمان حفظ گردد.

پشتیبانی از تجهیزات سازندگان مختلف

چون در این ساختار، استانداردها تعیین کننده ی اصول و روشهای کار می باشند، بنابراین هیچ گونه تضاد و یا ناساز گاری در ساختار این سیستم دیده نخواهد شد. این بدین معناست که شبکه می تواند از تجهیزات تولید شده توسط سازندگان مختلف (چه تجهیزات نرم افزاری و چه سخت افزاری) حمایت نموده و بدون نیاز به تمرکز بر روی یک سازنده خاص (یا یک مارک خاص) به کار خود ادامه دهد.

سادگی در جابجایی، اضافه کردن و ایجاد تغییر

همانگونه که گفته شد، سیستم کابل‌کشی ساخت‌یافته، از ساختاری کاملا منطبق بر استانداردها برخوردار می باشد. بنابراین در ابتدای طراحی و راه اندازی این سیستم هر گونه تغییر یا جابجایی در شبکه پیش بینی شده و امکان اضافه کردن یا ایجاد تغییرات در آن فراهم میگردد.

سادگی در عیب­ یابی

چون این ساختار به صورتی کاملا منظم و اصولی پیاده سازی می گردد، عیب یابی و کشف خطا نیز در آن بسیار ساده خواهد بود و کافی است که با انجام بررسی های ساده به مشکل مورد نظر دست یافت.

پشتیبانی از کاربردهای آینده

در کابل‌کشی ساخت‌یافته، از کاربردهایی که در آینده ممکن است ایجاد شوند مانند کاربردهای چند رسانه­ای، ویدئو کنفرانس­ها و ... به راحتی و بدون نیاز به ارتقاء سیستم پشتیبانی می­شود (زیرا در همان ابتدا این نیازها پیش بینی می شوند).

جداسازی خطا

در کابل‌کشی ساخت‌یافته، شبکه به بلوک­هایی تقسیم می­شود. در صورت بروز مشکل در شبکه، هر بلوک به طور جداگانه تست می­شود و خطایی که در شبکه رخ داده است کشف و برطرف می­گردد. به عبارت دیگر، خطایی که در یک قسمت رخ می­دهد فقط مربوط به همان قسمت می­باشد و بر سایر قسمت­ها تاثیری ندارد.

کاهش هزینه ­ها

چون در این نوع کابل‌کشی کلیه مراحل طبق استاندارد انجام می­شود، نسبت به سیستم­هایی که فاقد استاندارد می­باشند، نیازی به صرف هزینه­ های زیاد بابت بروز مشکل در شبکه یا ایجاد تغییرات در آن نیست و اصلی ترین هزینه زمانی پرداخت می شود که برای اولین بار سیستم طراحی و راه اندازی می گردد. پس از این مرحله، اکثر هزینه ها مربوط به نگهداری تجهیزات می باشد که این هزینه ها در قبال سیستم های فاقد استاندارد بسیار ناچیز می باشند.

--

طراحی و راه اندازی کابل‌کشی ساخت‌یافته، به وسیله ی مجموعه ای از استانداردها که کابل‌کشی مراکز داده، اداره ها و ساختمان های آپارتمانی را به کمک انواع کابل ها مشخص می نمایند، اداره می گردد. این استانداردها جهت انتقال داده ها ، صدا و تصویر به کمک کابل هایی مانند (Cat-5e (Category 5e)، CAT-6 (Category 6 ، فیبر نوری (Fiber Optic) و کانکتورهای مربوط به آنها تعریف شده اند.

در واقع این استانداردها چگونگی ایجاد اتصال میان پریزهای شبکه و نقاط مرکزی شبکه را مشخص می نمایند. جهت انجام اتصال، کابل های موجود در اتاق های کاری ابتدا به پچ پنل (Patch Panel) های موجود در اتاق تجهیزات متصل شده (این پچ پنل ها معمولا دارای عرضی به اندازه 19 اینچ می باشند و مطابق با رک های 19 اینچ ساخته می شوند)و سپس به کمک کابل هایی کوتاه (با نام پچ کرد PatchCord) به سوییچ شبکه یا سوییچ های تلفن متصل می گردد.

جهت برقراری ارتباط میان پچ نل و سوییچ، و همچنین بر قراری ارتباط میان کامپیوترهای کاربران و پریز شبکه، نیازمند کابلی از نوع مستقیم یا straight-through هستیم.(کابلی که در دو طرف آن دو کانکتور متصل شده و تمام رشته های آن به صورت یکسان و بدون تغییر در ترتیب رنگ به این کانکتورها وصل شده است )

استانداردهای مرتبط با کابل کشی ساخت یافته

استانداردهای کابل کشی ساخت یافته، به صورت بین المللی استفاده می شوند و به وسیله سازمانهایی مانند ISO/IEC، CENELEC، ([۱])TIA[۲])BICSI منتشر می شوند.

• TIA-526-7: این استاندارد، میزان اُفت سیگنال ها در فیبرهای نوری تک حالته را اندازه گیری و مشخص مینماید و با نام OFSTP-7 نیز شناخته می شود. این استاندارد برای اولین بار در February 2002 منتشر شد.
• TIA-526-14-A: این استاندارد، میزان اُفت سیگنال ها در فیبرهای نوری چند حالته را اندازه گیری و مشخص مینماید و با نام OFSTP-14 نیز شناخته می شود. این استاندارد برای اولین بار در August 1998 منتشر شد.
• ANSI/TIA/EIA-568-B.1: این استاندارد(یا متمم)، نیازمندی های کلیِ یک سیستم کابل کشی را در ساختمانهای تجاری مشخص می نماید. منظور از B.1، قسمت اول از این استاندارد می باشد. این استاندارد برای اولین بار در May 2001 منتشر شد.
• ANSI/TIA/EIA-568-B.1-1-2001: اولین ضمیمه(الحاقیه) به استاندارد ANSI/TIA/EIA-568-B.1 می باشد که حد اقل شعاع خمش برای 4 جفت سیم موجود در کابل های UTPو ScTP را مشخص می نماید. این ضمیمه در July, 2001 منتشر شد.
• TIA/EIA-568-B.1-2: این استاندارد، دومین ضمیمه به استاندارد ANSI/TIA/EIA-568-B.1 میباشد و نیازمندیهای سیستم اتصال به زمین (ارت-Earth) را برای کابل های بهم تابیده در کابل کشی افقی مشخص می نماید. این ضمیمه در February 2003 منتشر گردید.
• TIA/EIA-568-B.1-3: ضمیمه سوم به استاندارد ANSI/TIA/EIA-568-B.1 میباشد. در این ضمیمه به فاصله قابل تحمل توسط فیبر های نوری و همچنین میزان تضعیف در کانال فیبر نوری (برای انواع کابل های فیبر نوری ) پرداخته می شود. این ضمیمه در February 2003 منتشر شد.
• TIA/EIA-568-B.1-4: ضمیمه جهارم به استاندارد ANSI/TIA/EIA-568-B.1 بوده و در آن به مسائلی مانند مشخصات کابل کشیِ کابل های CAT-6 و کابل های فیبر نوری چند حالته با قطر 50/125 میکرون (μm)که از امواج لیزر استفاده می نمایند پرداخته می شود. این ضمیمه نیز در February 2003 منتشر گردید.
• TIA/EIA-568-B.1-5: ضمیمه پنجم به استاندارد ANSI/TIA/EIA-568-B.1 بوده و به کابل کشی ارتباطاتی (مخابراتی)در محیطهای مخابراتی می پردازد. این ضمیمه در March 2004 منتشر گردید.
• TIA/EIA-568-B.2: این استاندارد، نیازمندی های کلیِ یک سیستم کابل کشی را در ساختمانهای تجاری مشخص می نماید و اجزای سیستم کابل کشی با استفاده از کابلهای بهم تابیده (Twisted Pairs) را مشخص مینماید. منظور از B.2، قسمت دوم از این استاندارد می باشد. این استاندارد برای اولین بار در December 2001 منتشر شد.
• TIA/EIA-568-B.2-1: اولین ضمیمه به استاندارد TIA/EIA-568-B.2 می باشد که به مشخصات عملکرد و انتقالِ کابل های بهم تابیده ی CAT6 در مقاومت 100 اُهم می پردازد. این ضمیمه در June 2002 منتشر شد.
• TIA/EIA-568-B.2-2: دومین ضمیمه به استاندارد TIA/EIA-568-B.2 بوده و در واقع اصلاحیه ای بر بندهای منتشر شده تا December 2002 می باشد. این ضمیمه در December 2002 منتشر شد.